Voor wie het interessant vindt is hier het volledige betoog te lezen wat ons raadslid Jos Janssen tijdens de begrotingsvergadering van 12 november heeft gehouden.

De burger staat steeds meer centraal

Voorzitter,
Voor ons ligt, ter besluitvorming, de Programmabegroting 2020 inclusief meerjarenraming 2021 – 2023.
Allereerst dank aan de organisatie voor al het werk en de verbeterde leesbaarheid en duidelijkheid van de programmabegroting. Ook dit jaar is het gelukt om een sluitende begroting te presenteren maar dat gaat helaas niet zonder slag of stoot. Door landelijk beleid wordt het gemeenten in Nederland ieder jaar moeilijker gemaakt om de financiële huishouding sluitend te krijgen.
(citaat Servie) Nederland beleeft een hete herfst dankzij een landelijke politiek die wel problemen benoemt maar niet oplost, waardoor de afstand burger-overheid steeds groter en negatiever wordt.
De boeren, de bouw, het onderwijs, zorgverlening, ziekenhuispersoneel, politie en rechtbank, wie is niet in staat van oproer en onvrede door de bezuinigingen van de afgelopen jaren, de onwil om te luisteren en de elitaire opstelling van de regering en hun partijen.
En ja de gepensioneerden maar ook gemeenten moeten en kunnen daarbij aansluiten want hun bestaan, hun inkomen staat ook onder grote druk.
Voor de senioren door een rekenrente truc en voor de gemeente dankzij vreemde principes over de verdeling van rijksgeld.
(toevoeging Jos) En wat denkt u van de malaise in de jeugdzorg. Sinds de uitvoering en verantwoording bij de gemeenten ligt stapelen de tekorten zich op. Inmiddels komt deze regering tot inkeer en verwachten we maatregelen vanuit Den Haag ter ondersteuning van de gemeenten.
Terwijl Den Haag miljarden structureel overhoudt,  wordt er te weinig uitgekeerd aan het gemeentefonds om de taken van de lokale overheid, dus het bestuur dat het kortste bij de burger staat, goed uit te voeren en dat geldt ook voor Brunssum. (einde citaat)

Het huidige college presenteert voor het 2^e jaar haar begroting die volledig in het teken staat van de uitvoering van het coalitieprogramma. Daarbij stond het afgelopen jaar ook nog in het teken van zaken die al eerder vastliepen: Concordia, bibliotheek, Rombouts. Met andere zaken is het college druk bezig om de boel weet vlot te trekken, zoals het Centrumplan, de Oostflank, enz. Alles nog erfenis vanuit voorgaande colleges.
Daarbij komen nog andere ontwikkelingen voorbij, waar we lokaal – in samenwerking met anderen – ook antwoord op moeten vinden. We denken aan de aanpak van landelijke en wereldlijke problematiek zoals CO2-reductie en de stikstofproblematiek. Gelukkig lijken de bestuurlijke verhoudingen in de regio en met de Provincie zich te herstellen. De liefde kan niet altijd van een kant komen. Brunssum heeft de afgelopen jaren veel gegeven.  Als we naar de buitenring kijken zijn wij per inwoner het meeste kwijt en hebben we tot nu toe het minste profijt. Dat betekent in onze ogen, dat we de komende jaren van de Provincie en van de regio wel iets terug mogen verwachten.

Als het om onze eigen prestaties gaat, zijn er veel pluspunten te noemen.

• De overkapping van het Openlucht Theater komt er in 2020
• Het centrumplan wordt geactualiseerd. Gestart is met het nieuwe straatmeubilair en groenaanpassing. Nu is het aan de ondernemers om ook realistische huren te vragen. De gemeente heeft er geen panden te huur.
• Onderhoud openbare ruimte is nog steeds op B-niveau.
• Het voortgezet onderwijs is overeind gehouden in het bestaande gebouw van Rombouts
• De bibliotheek fuseert met Kerkrade en heeft weer toekomst.
• Schutterspark krijgt een facelift.
• De taken en voorzieningen binnen het Sociaal Domein blijven overeind dankzij bewust genomen initiatieven zoals Mobility Mentoring bij het nieuw geopende Os Hoes in Brunssum – Noord. Ook het noodfonds biedt goede hulp gezien de laatste informatiebrief waarbij dreigende huisuitzettingen worden voorkomen.
• In Brunssum zal ook in 2020 veel te beleven zijn qua evenementen, en we verheugen ons al op de Parade. Ondanks een bezuinigingsvoorstel van € 20.000 kunnen éénmalige evenementen, zoals het Euregionale Gardetreffen in februari, wat een bovenregionale uitstraling heeft, toch plaats vinden en Brunssum positief op de kaart zetten.
• In alle wijken vinden we Brede scholen,
• Het verenigingsleven bloeit in heel Brunssum. Men krijgt volop de ruimte, ook van dit gemeentebestuur, maar de vergrijzing slaat flink toe en hier en daar lopen ledenaantallen terug en is de aanwas gering.
• Wijkwethouders zorgen voor kortere lijnen naar de gemeente. Wel dienen we serieus te kijken naar de wijkteams waarvan een aantal niet meer actief is en er dus wel wat te verbeteren valt.
• In de beschermde dorps- en stadsgezichten kunnen bewoners ook voor zonnepanelen kiezen.
• Het bomenplan voor beeldbepalende bomen in particuliere tuinen is een feit. Het mag wat ons betreft wel verder gaan door daadwerkelijk te werken aan omvorming van ons bomenbestand. Een proces van jaren.
• Het lijkt erop, dat er eindelijk een nieuwe nota accommodatiebeleid komt, al aangekondigd in de begroting van 2002. Er is wel sprake van een valse start, maar die valt in het niet bij het getreuzel in de afgelopen 17 jaar.
• Via de werkgroep verbinden gaan we de vereenvoudiging van besluitvorming aanpakken en kijken we komend jaar serieus naar advisering van het bestuur en organisatie door burgerparticipatie. Dit doen we door middel van het formeren van een denktank en een ombudsfunctie.

Maar het is helaas niet alleen halleluja, Voorzitter.

De WMO (bijdrage Servie)
Burgers, het is vreemd maar waar. In Nederland betaalt arm en rijk dezelfde eigen bijdrage voor de ziektekosten EN nu ook voor gebruik van de Wmo. Dus niet langer dragen de hoogste inkomens de zwaarste lasten. Neen er vindt een herverdeling  van arm naar rijk plaats. Maximaal 19 euro kosten de Wmo voorzieningen en de eigen bijdrage van 5 euro voor het extra uur vervallen en daarmee ook de betaalbaarheid.
Een uur HbH kost ongeveer 28 euro en als je kleine inkomens kunt helpen naast de rechten uit de verordening is dat goed voor extra klussen en tegen eenzaamheid. Maar als de kosten dan oplopen van 2 ton naar een half miljoen per jaar, dan komt de bodem van de kas in zicht. En voor alles geldt dat een zelfstandig Brunssum ook financieel gezond moet zijn om leefbaarheid, sociale voorzieningen en veiligheid te waarborgen

De lastendruk voor burgers stijgt komend jaar met € 48, 24/ jaar voor huishoudens met een eigen woning en met € 23,52/ jaar voor huishoudens zonder eigen woning. Dit dankzij verhoging van de OZB, afval en rioolbelasting. Het PAK vindt dit te veel.
Wat het PAK betreft, zijn er enkele belangrijke aandachtspunten, als het gaat om de ombuigingen en bezuinigingsvoorstellen. De burger staat centraal en die moeten we zo min mogelijk rechtstreeks in de eigen beurs treffen. Vooral de voorgestelde maatregelen inzake de OZB en de afvalstoffenheffing liggen ons zwaar op de maag.

De onroerende zaak belasting

Vorig jaar werd de OZB al verhoogd maar werd dit gecompenseerd door de verlaging van de rioolheffing. In een advertentie in een lokaal blad verwijst de VVD naar een verhoging van 20%! in 2019. Voor het gemak wordt even vergeten om erbij te vermelden dat er een compensatie van verlaging van de rioolbelasting tegenover stond. Wat resulteerde in een gemiddelde verhoging van 7 euro per gezin per jaar. Ook dit jaar stelt het college  een verhoging van de OZB voor van 5% naast de reguliere indexverhoging van 1,4 %. Zonder compensatie betekent dit een verhoging van om en nabij de 25 euro per jaar voor een gezin met eigen woning! Hoe duurder de woning, afhankelijk van de WOZ waarde, hoe meer OZB betaald dient te worden. Bij huurders wordt de OZB in de huurkosten verrekend. Als we deze 5% verhoging ongedaan willen maken, en de index verhoging van 1,4 % laten staan, schatten we in dat we dit kunnen dekken met een bedrag van € 275.000 uit andere middelen. We willen de reserves hiervoor niet aanspreken. Die zullen we nog hard nodig hebben. We willen een structurele oplossing.

Dan kun je kijken naar scherpere bezuinigingen bij bijv. groot onderhoud gemeentelijke gebouwen en het multifunctioneel maken van gebouwen via het nieuwe accommodatiebeleid. Beide posten worden nu al voor het 2^e jaar ontzien van bezuinigingen Het PAK denkt dat het mogelijk is om 50.000 euro te bezuinigen in het Meerjaren Onderhoudsplan gebouwen. Deze post is met 3 ton verhoogd, door toevoeging van de BMV’s, maar we constateren een wirwar van inzet van bedragen in de begroting 2020 t.o.v. de begroting 2019. Verder kunnen we verkoop of privatisering van gemeente-eigendommen onderzoeken en realiseren. Het PAK acht het ook mogelijk binnen het MIP-OR te bezuinigen zonder dat dit ten koste gaat van het onderhoudsniveau. Gezien de pot van ruim 5 miljoen zouden we hier 2,5 ton structureel op willen bezuinigen.

Afvalstoffenheffing:

De verhoging van de afvalstoffenheffing kunnen we opvangen vanuit de voorziening afvalcompartiment. In de raadsinformatiebrief van 17 oktober j.l. geeft de Rd4 complimenten aan onze burgers voor de afname van het restafval met 50% en 75% afvalscheiding waarmee we landelijk hoog scoren. Maar de goede afvalscheiding zorgt ook voor duurder worden van de verwerking van afval. De variabele inkomsten voor gemeenten zullen, volgens de Rd4, dalen en dat mag het Rd4 weleens komen uitleggen aan de Raad. Vanwege deze uitspraak van de Rd4 verhoogt de gemeente Brunssum de vaste lasten voor afval voor elk woonadres met 14,7% per jaar. Want neerkomt op een stijging van zo’n 25 euro per gezin! En dat geldt voor elk gezin. Burgers zullen zich afvragen ‘waarom scheiden als toch alles duurder wordt?’.
Voorstel van het PAK is om de verhoging te compenseren door gebruik te maken van de voorziening afval compartiment waar ruim € 327.000 inzit.  Mogelijk dat daardoor de bijdrage met € 10 of meer per gezin verlaagt kan worden.

Waterschapsbelasting

De waterschappen hebben voor 2020 een forse verhoging van bijdrage aangekondigd. Ons veranderende klimaat zorgt voor meer kosten. Betekent een extra last voor de beurs van de burgers. Een gemiddeld huishouden betaalt in 2023 zo’n 46 euro meer dan in 2019. De komende vier jaar betekent dit een gemiddelde stijging van 1 euro per maand. Dit gaat via de BsGW en staat nog niet vermeld in deze begroting.

De vliegen en stankoverlast in Brunssum – Oost

De soap gaat maar door. Het is voor omwonenden en voor ons als bestuur niet meer te volgen. Als gemeenteraad ondersteunen wij de omwonenden van alle kanten, door acties te ondersteunen en begeleiden naar de rechtzaak in Roermond en de bbq bij het Provinciehuis. De bal ligt bij de provincie en het wordt nu echt tijd dat er een eind aan komt. College doe u best, zeker nu u weer met goede voornemens aan de Provincietafel gaat zitten. Vergeet dit probleem niet, anders helpen wij u hier wel aan herinneren.

Voorzitter,

Uitstroom ISDBOL. De taakstelling van netto uitstroom van 2% wordt wellicht gehaald. Maar er ligt nog extra geld op de plank, door deze raad vastgesteld, voor verdere uitstroom. Als PAK zijn we destijds met het idee gekomen om 5 ton extra te gebruiken om met innovatieve en onorthodoxe methodes mensen aan werk te helpen wat ook resultaat heeft opgeleverd. Daarna hebben we nog 250.000 uit de Oostflank middelen gehaald waar nu nog 150.000 van over is. Dus er is extra aandacht nodig in 2020 voor verdere uitstroom ook voor de niet makkelijk plaatsbare mensen. Ook hier is een onorthodoxe en innovatieve wijze nodig. Ga samen met werkgevers experimenten aan. Dat had al lang moeten gebeuren. Het mindere arbeidsvermogen kan opgevangen worden door loonkostensubsidies.

Milieuproblemen:

Stikstofproblematiek, fijnstof en de CO2-reductie spelen een rol in ons leven.

Als PAK hebben we jarenlang in het kader van de aanleg van de buitenring zeer nadrukkelijk op de stikstofproblematiek gewezen. Toen al kwam de Provincie met het feit dat elektrische auto’s de stikstofuitstoot zouden verminderen. Dit zou dan merkbaar zijn bij de natuurgebieden Brunssumerheide en Geleenbeekdal. Toen al wilde de Provincie een voorschot nemen op de toekomst. Dat vond de Raad van State niet juist. De Provincie zorgde dus zelf voor de vele vertragingen in het project. Vóór de aanleg van de buitenring werden de grenswaardes al overschreden. De Raad van State gaf de tegenstanders op dit aspect volkomen gelijk. De stikstofdepositie nam daadwerkelijk toe, ondanks de compenserende maatregelen zoals de verplaatsing van de manege. Echter, in 2015 accepteerde de Raad van State nog, dat de natuur er verder volgens de Provincie geen last van zou hebben, onderbouwd met een flut rapport. Bestuurders die het heil van de buitenring predikten hebben geluk gehad. En laten we eerlijk zijn. De Raad van State is ook niet erg consistent. De kennis van nu is niet veel anders dan in 2015. En nu mogen er nog nauwelijks paarden in de heide rijden. Overigens vinden wij dat de maximum snelheid van 80 km over de Buitenring in het Brunssumerheide gedeelte beter gehandhaafd kan worden. Ondanks recente uitgebreide snelheidsacties.  Het plaatsen van permanente snelheidscontrole kan een optie zijn. Vraag aan de portefeuillehouder om hier aandacht aan te geven.
Nu komt er vanuit de regering een half miljard vrij in verband met de stikstofproblematiek. Het lijkt ons van belang om als gemeente, Parkstad en de Provincie bij de overheid aan te kloppen om mee te helpen om  ontwikkelingen aan de Oostflank mogelijk te maken. 

Infrastructuur verkeersafwikkeling

Er is een toename van verkeersdrukte/ overlast te constateren op de Kennedylaan en de Schinvelderstraat/ Prins Hendriklaan na openstelling van de Buitenring. Wordt dit gemonitord? Heeft het college dit al aangekaart bij de Provincie? Het PAK zou graag de cijfers van de verkeerstellingen voor en na de openstelling willen zien. Heeft het college die?

Duurzaamheid

Duurzaamheid is nu ons werkwoord. Daarop moeten wij ons. Niet alleen de Oostflank maar in geheel Brunssum. Energie opwekkings mogelijkheden daar waar we kunnen. We gaan al aan de slag met het maken van gasvrije wijken, als pilot eerst in Brunssum-Noord. En aansluiting op Mijnwater zal ook gerealiseerd worden. Plaatsen van zonnepanelen in de openbare ruimte moet zeker overwogen worden.

Dierenwelzijnsnota

De Dierenwelzijnsnota is aan actualisering toe. De nota stamt uit 2007 en is opgesteld op initiatief van het PAK. Er is in die tijd  nogal wat veranderd. We noemen de doorsnijding van de Brunssummerheide en het Merkelbeekdal. De inrichting van een eerste ecoduct om de doorsnijding te verzachten. Verder zijn de activiteiten, evenementen in en om het Vijverpark en Schutterspark toegenomen. We overwegen een motie hierover in te dienen

Voorzitter

Het PAK heeft vertrouwen in dit college en deze organisatie. Het jaar 2020, met een door ons voorgestelde gewijzigde begroting, wordt een actief uitvoerend jaar waarin het ingezette beleid ervoor zorgt dat de burger steeds meer centraal staat. De uitvoeringsagenda en het coalitieprogramma zijn voor ons de belangrijkste ijkdocumenten voor 2020 en daarna. Wij wensen het college hierbij veel succes.

Tot zover de eerste termijn.