Participeer of ik schiet!

Ik mocht onlangs de uitreiking van een koninklijke onderscheiding mee maken. Het betrof Mevr. Vlasveld die al sinds jaar en dag op de Openbare Jenaplanschool in Treebeek hulpmoeder en hulp oma is. Als oud-directeur was ik uitgenodigd om erbij te zijn. Mevr. Vlasveld is al meer dan 40 jaar een paar keer per week op school om de leerkracht van groep 3 te ondersteunen. Daarnaast is ze nog op allerlei andere maatschappelijke gebieden actief. Ze was een van de meer dan 250 gedecoreerden in Limburg. Dit aantal is een fractie van alle vrijwilligers en mantelzorgers, die dag in dag uit in de weer zijn voor de medemens. Als betaalde krachten dit werk allemaal zouden moeten overnemen, dan maakten we nog menige bezuinigingsronde mee in Nederland. Daar hebben we er ondertussen genoeg van gehad.

Die bezuinigingen zijn ook de reden, dat al die bestuurders, van hoog tot laag, heel hard roepen, dat we met zijn allen nog meer moeten gaan participeren. De korting op de hulp in het huishouden heeft niets te maken met een verbetering van uw zelfredzaamheid, maar heeft als oorzaak dat de overheid gewoon 40% kort op dat budget. Als je het passend onderwijs verdedigt met de woorden, dat kinderen in hun eigen buurt en op een “gewone” school onderwijs moeten krijgen, dan is dat een mooi verhaal. Als je vervolgens dan klassen ziet van meer dan 35 kinderen dan is “passend” onderwijs onmogelijk en is hier eerder sprake van het ophokken van kinderen. “Plofkinderen” en “plofklassen” dus: ga zitten en verroer je niet. De leerkrachten, die in zo’n situatie proberen er het beste van te maken, verdienen alle lof, maar de beleidsmakers moeten zich diep schamen.

De schreeuw om meer participatie van bestuurders is eigenlijk gênant. Er zijn al heel veel mensen die participeren, zoals de overheid nu propageert. In feite zegt de overheid: wij weten het ook niet meer, we halen bij u het geld op en u zoekt het zelf maar uit. Als het niet meer zo goed gaat met u, dan schakelt u uw familie maar in of uw directe buren. Als de klassen te vol zijn, dan zoekt u maar wat hulpmoeders of -vaders. De ondersteuning die we u geven is minimaal, want het kost te veel geld allemaal.
Ineens moeten we dus weer solidair zijn en voor het collectief gaan. De gewone mens is dat blijven doen, zo blijkt uit het voorafgaande. Al is het vanaf de negentiger jaren van de vorige eeuw wel minder. De nadruk kwam vanaf die tijd op het individu te liggen en de marktwerking. Het neoliberalisme was de oplossing voor alles. De feiten zijn anders. In 2001 hadden we de internetbubbel en de oplossingen daarvan lagen aan de basis van de bankencrisis in 2008. Als je dan 50 miljard gaat bezuinigen, dan gaat dat ten koste van alle collectieve uitgaven: de zorg, onderwijs, politie, enz. Dus de gewone hard werkende mensen betalen de crisis. Ze betalen nog steeds even veel belasting en ze krijgen er minder voor terug. Anderen zijn er inmiddels met de goudpot vandoor. De vermogens nemen toe, de salarissen, pensioenen en uitkeringen staan al jaren op de nullijn. Dat is het eerlijke verhaal. De termen maatwerk, keukentafelgesprek, participatie enz. verdoezelen dit verhaal. Gemeentebesturen doen niet anders dan de pijn zo veel mogelijk verzachten en verdelen.

Terug naar het vrijwilligerswerk en de mantelzorg. Het is een vrije keuze. Dus niets moet, alles mag. Maar het moet ook allemaal kunnen. Als je een gezin hebt met 2 schoolgaande kinderen, dan is het nog niet zo eenvoudig om je oude vader of buurman structureel bij te staan. Hoe dichter de persoon bij je staat hoe eerder je dit zult doen, maar niemand kan je ertoe dwingen. Onlangs hoorde ik, dat iemand in de bijstand te horen kreeg, dat het toch tijd werd, dat hij ging participeren. Dat lijkt op dwang en dan overschrijdt je als bestuur de grens. Als iemand gezond van lijf en leden is, dan mag je zeker een beroep op hem doen, maar er moet wel sprake zijn van vrije wil en keuze. Veelal betreft het mensen, die zelf ook mentale en/of fysieke problemen hebben en al blij zijn als ze zelf de dag en de week goed door komen. Tegen deze mensen kun je niet zeggen: participeer of ik schiet! Ik hoop, dat dit een incident is. Soms moeten mensen in de uitvoering ook nog bijleren.

Ger Luit, gemeenteraadslid PAK
(ook gepubliceerd in ‘Hallo Brunssum’ week 22)